Njeguši, Crna Gora (vidi dalje Mapa Crne Gore) - vrlo malo selo, koje se nalazi 19 km od nekadašnje kraljevske rezidencije Cetinje i 1000 metara nadmorske visine, u podnožju rezervata prirode Lovćen. Do Njeguša se stiže preko Cetinja ili vijugavim Kattaro stepenicama, sa kojih se pruža veličanstven pogled na Bokokotorski zaliv. Selo u kojem je rođena dinastija Petrović (Negoš) je mala grupa kamenih kuća uz cestu koje su sačuvale svoj drevni identitet. Na Njegušima se živi sporo, okruženi planinskim vrhovima. Prema rezultatima popisa iz 2003. godine, na Njegušima je ostalo ne više od 30 mještana, čiji odmjereni život u ljetnoj sezoni prekidaju gomile turista koji žele da kušaju domaće specijalitete i urone u crnogorsko zaleđe.
U jednoj od lokalnih ambarskih kuća rođen je Petar Petrović Negoš, vladar Crne Gore od 1830. do 1851. godine. i mitropolit crnogorsko-primorske eparhije Srpske pravoslavne crkve. Dinastija Petrović-Negoš je bila vladajuća dinastija Crne Gore od 1697. do 1918. godine. Petar Petrović Negoš dao je ogroman doprinos razvoju Crne Gore i formiranju Crne Gore kao države, po svom testamentu, sahranjen je u kapeli na vrhu planine Lovćen, koju su Austrijanci uništili tokom Prvog svetskog rata. , nakon čega je obnovljena, ali opet uništena - sada od strane komunista. Naknadno je na mjestu kapele podignut Negoški mauzolej, gdje se sada nalaze mošti slavnog Gospodara Crne Gore. Mauzolej u Negošu je otvoren za turiste (ulaz se plaća, 2,5 evra). Petr Petrovič Negoš je bio državnik, reformator, činio je sve da Crna Gora postane nezavisna moderna država. Ali u ništa manjoj meri, Petr Negoš je poznat po svom pesničkom radu. Njegova pesma „Gorska kruna“ kruniše rad talentovanog političara i prepoznata je kao jedno od najznačajnijih pesničkih dela jugoslovenske književnosti.
Dragi Bože, ti imaš kontrolu.
Ti sjediš na nebeskom prijestolju
i moćnim pogledom pališ
okrugli plesovi su lagani u prostoru;
Rastjerao si oblake zvjezdane prašine
ispod trona svog sveca
i nazvao ih Božjim svetovima,
Oživio si svaku trunu prašine
i posijano inteligentnim sjemenom;
u ruci držiš knjigu univerzuma,
gde su sve sudbine zapisane
svi svjetovi i sva razumna bića,
milostivo, samo si ti odlučio
udahnite život savitljivim udovima
mrav i lav, kralj pustinje,
razvedri nebo iznad Crne planine,
otjeraj grmljavinu,
odnesi munje i gromove!
(odlomak iz pesme "Kruna planine", Petra Petroviča Negoša)
I pored male veličine Njeguša, ovo selo ipak ima čime da se pohvali. Ovdje prave najukusniji i najpoznatiji širom Crne Gore neguški sir i pršutu. Pršuta se pravi u svakom domu, pa skoro svuda visi natpis "Domachi pršuta, gospodine i med". Pršut je tradicionalno hrvatsko i crnogorsko jelo - svinjski pršut, koji se dimi na ugljevlju oko mjesec dana, a zatim nekoliko mjeseci suši na hladnom i tamnom mjestu. Takvo meso može se čuvati na sobnoj temperaturi oko godinu dana. Obično se reže na vrlo tanke kriške i služi sa ovčjim sirom, maslinama i lukom.
U Neguši postoji nekoliko restorana i taverni nacionalne kuhinje (druge ne može biti!), gde će vam svakako biti serviran pršut, i sir, i sveže pečen hleb, i čevapi (male kobasice od čistog mesa), i kajmak (pečene pjene iz ohlađenog punomasnog mlijeka; nešto između pavlake, svježeg sira i putera), te domaće, bogatije vino Vranac. Idite u kafanu Zora, gde će vas dočekati dobrodušni vlasnik lokala Nikola i njegov sin Mičko; popij čašu rakije sa domaćinom ili samo pričaj o životu. Iz ličnog iskustva autor zna da jezička barijera neće biti problem 🙂 Mičko, inače, govori i ruski i engleski. Obilan ručak u Zori za dvoje koštaće 20-25 evra. Tamo možete i ostati vrlo jeftino i preko noći - Apartmani Zora.
Na ulazu u Neguši stoji crkva Apostola Petra; oko nje je malo groblje. Ova crkva je izuzetna po tome što nema posebno određen zvonik, zvona možete zvoniti izvana, direktno sa zemlje.
